Alles over arbeidsongevallen
Op de werkplek, telewerk & onderweg
Wat is een arbeidsongeval?
De definitie van een arbeidsongeval werd vastgelegd in de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971.
Art. 7. van die wet luidt als volgt:
“Voor de toepassing van deze wet wordt als arbeidsongeval aangezien elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt.
Het ongeval overkomen tijdens de uitvoering van de overeenkomst wordt, behoudens tegenbewijs, geacht als overkomen door het feit van de uitvoering van die overeenkomst.
Wordt eveneens als arbeidsongeval aangezien, het ongeval dat een werknemer buiten de uitoefening van zijn overeenkomst is overkomen maar dat veroorzaakt is door een derde wegens de uitvoering van de overeenkomst.”
En Art. 9 stelt:
“Wanneer de getroffene of zijn rechthebbenden benevens het bestaan van het letsel, een plotselinge gebeurtenis aanwijzen, wordt het letsel, behoudens tegenbewijs, vermoed door een ongeval te zijn veroorzaakt.”
Kortom veronderstelt een arbeidsongeval het volgende:
- Een plotse gebeurtenis
-Een letsel
- Een causaal verband tussen plotse gebeurtenis en het letsel
- Een ongeval dat gebeurd is tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
- Een ongeval dat gebeurd is door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (causaal verband met de arbeid)
Volgens Art. 8.§ 1 wordt een ongeval dat zich voordoet op de weg naar en van het werk ook als arbeidsongeval gezien.
Bewijslast
Het slachtoffer van het ongeval moet slechts 3 zaken bewijzen om te kunnen spreken van een arbeidsongeval:
- De plotse gebeurtenis
- Het letsel
- Het feit dat het ongeval zich heeft voorgedaan tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
Eens het slachtoffer dit heeft bewezen, vertrekt men wettelijk vanuit volgende vermoedens:
- Vermoeden van causaal verband tussen plotse gebeurtenis en letsel (Art. 9)
- Vermoeden van band met uitvoering van de arbeidsovereenkomst (Art. 7)
De plotse aard van de gebeurtenis is belangrijk, omdat dit een arbeidsongeval onderscheidt van een beroepsziekte.
Dankzij de vermoedens die de wet voorziet wordt de bewijslast voor het slachtoffer of de nabestaanden in zekere mate verlicht.
Hoe zit het met telewerk?
Voor ongevallen in het kader van telewerk werd inmiddels een aanpassing voorzien aan Art. 7:
Het ongeval overkomen aan de telewerker wordt, behoudens tegenbewijs, geacht overkomen te zijn tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst :
1° wanneer het ongeval gebeurt op de plaats of de plaatsen die schriftelijk zijn vermeld als de plaats om zijn werk te verrichten, in een telewerkovereenkomst of in enig ander document dat het telewerk generiek of punctueel, collectief of individueel, toelaat.
Als de plaats(en) niet werd(en) vermeld, zal het vermoeden van toepassing zijn op de woonplaats of de plaats(en) waar het telewerk gewoonlijk wordt uitgevoerd;
en
2° wanneer het ongeval gebeurt tijdens de periode van de dag die is vermeld in een document zoals bedoeld in 1° als periode waarin arbeid kan verricht worden. Bij ontstentenis van dergelijke vermelding in de schriftelijke overeenkomst zal het vermoeden van toepassing zijn tijdens de werkuren die de telewerker zou moeten presteren indien hij in de lokalen van de werkgever zou zijn tewerkgesteld.”
Kortom is een telewerkongeval ook een arbeidsongeval – mits enige voorwaarden.
Om een telewerkongeval te kwalificeren als een volwaardig arbeidsongeval is zowel de locatie als het tijdstip van belang.
Als er een telewerk-locatie schriftelijk werd afgesproken, moet het ongeval daar gebeuren om aanzien te worden als een arbeidsongeval.
Is er geen plaats afgesproken, accepteert de wet de woonplaats van het slachtoffer of ‘de plaats waar het telewerk gewoonlijk wordt uitgevoerd’;
Daarnaast moet het ongeval gebeuren tijdens de afgesproken periode waarin aan telewerk wordt gedaan.
Is er geen tijd afgesproken, dan gaat de wet uit van de gewoonlijke uren bij normaal werk op locatie.
Het belang van een schriftelijke telewerkovereenkomst
Het is van belang dat er duidelijke afspraken worden gemaakt tussen werkgever en werknemer over de exacte plaats en tijdsperiode waarin telewerk mag plaatsvinden.
Als men dit niet doet, gaat de wet uit van vermoedens voor de plaats en periode – wees dus grondig en maak duidelijke afspraken zodat er in het geval een ongeluk tijdens het telewerken geen discussie nodig is.
Wees grondig:
maak duidelijke afspraken over telewerk en vermijd zo enige verwarring
Hoe zit het met een ongeval op weg naar het werk?
Art. 8.§ 1. van de arbeidsongevallenwet Is duidelijk: een ongeval op weg naar het werk is ook een arbeidsongeval.
Hier hangen wel enkele voorwaarden en uitzonderingen aan vast, zoals het volgen van een ‘normaal traject’.
Definitie van het traject
Onder de weg naar en van het werk wordt verstaan het normale trajekt dat de werknemer moet afleggen om zich van zijn verblijfplaats te begeven naar de plaats waar hij werkt, en omgekeerd.
Het trajekt van of naar de verblijfplaats begint zodra de werknemer de dorpel van zijn hoofd- of tweede verblijf verlaat en eindigt zodra deze weer overschreden wordt.
Afwijken mag volgens de wet voor deze redenen:
Stops op verschillende verblijfs-, arbeids- of op- en afstapplaatsen in het kader van carpooling voor gemeenschappelijk woon-werk verkeer (de wet vereist dus niet dat het collega’s zijn)
2. Afwijkingen met het oog op het wegbrengen of ophalen van kinderen naar/van de kinderopvang of de school
Verder zijn er nog meer uitzonderingen die ook tellen als een woon/werk verplaatsing:Een broodje gaan halen, uw loon/salaris cash gaan innen, gereedschap terugbrengen naar een vorige werkgever en een verplaatsing naar een beroepsopleiding zijn enkele voorbeelden – in de wet worden maar liefst 12 uitzonderingen voorzien.
Er worden veel meer trajecten door de wet als woon/werk verkeer geaccepteerd dan simpelweg de "snelste route" heen & terug; er zijn veelvuldige wettelijke uitzonderingen en cassatieuitspraken!
Wanneer ben je volgens de wet op het werk?
Je bent uiteraard op het werk als je op de locatie bent die beschreven staat in de arbeidsovereenkomst.
Volgens de arbeidsongevallenwet ben je niet alleen ‘op het werk’ als je effectief aan het werken bent, maar ook:
- Als je op de werkplek een opdracht als vakbondsafgevaardigde of vertegenwoordiging van de werknemers vervult (met uitdrukkelijke of stilzwijgende toelating van de werkgever)
- Als je een vergadering v.d. ondernemingsraad of het veiligheidscomité bijwoont
- Wanneer je vormingslessen bijwoont tijdens de normale arbeidsuren (met uitdrukkelijke of stilzwijgende toelating van de werkgever)
- Wanneer men zich aanmeldt bij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer voor:
-een spontane raadpleging in toepassing van de wetgeving op het gezondheidstoezicht v.d. werknemers
-voor een bezoek vóór de werkhervatting in het kader van het gezondheidstoezicht op de werknemers (dat bezoek kan plaatshebben vóór de werkelijke werkhervatting gedurende de periode van arbeidsongeschiktheid)
Men moet niet noodzakelijk aan het werk zijn gedurende het ongeval om als arbeidsongeval aanzien te worden:
let op de uitzonderingen!
Verplichtingen voor de werkgever
De werkgever dient de nodige maatregelen te nemen om deze ongevallen te beheren, te onderzoeken en te voorkomen.
Als er een ongeval gebeurt dat ten minste 4 dagen arbeidsongeschiktheid veroorzaakt, moet er een arbeidsongevallensteekkaart opgemaakt worden die vervolgens 10 jaar lang wordt bijgehouden.
Deze steekkaart kan worden vervangen door het formulier voor de aangifte van een arbeidsongeval, op voorwaarde dat de nodige gegevens voor de steekkaart daar op werden ingevuld.
Volgens artikel II.1-6, §1, 2°, c van de codex is het invullen van deze steekkaart één van de taken van de preventieadviseur.
Leren uit ongevallen
In het geval van een arbeidsongeval is de uitspraak “al doende leert men” niet op zijn plaats.
Toch is het mogelijk om uit ongevallen lessen te trekken – of deze nu op uw eigen werkplek gebeurden of niet.
Het kenniscentrum over welzijn op het werk voorziet hier namelijk fiches met informatie over waargebeurde ongevallen, zodat anderen hier lessen uit kunnen trekken.
Prevom kan u ondersteunen door bijvoorbeeld toolboxmeetings te organiseren om uw werknemers attent te maken op de risico’s waar zij dagelijks mee geconfronteerd worden.
Op zoek naar duidelijkheid?
Hoe voorkom ik een arbeidsongeval? Wat is een arbeidsongevallensteekkaart? Wie moet die steekkaart invullen? Wat zijn de gevolgen van een arbeidsongeval? Hoe maak ik mijn werknemers attent op gevaren?
Prevom heeft oplossingen op maat:
Wij informeren u graag over de mogelijkheden!