Duurzaamheidsrapportage is het proces waarbij een onderneming haar prestaties op het gebied van leefmilieu, sociale verantwoordelijkheid en deugdelijk bestuur (governance ESG) openbaar maakt. Het doel van de rapportage is om transparant te zijn over de impact van de bedrijfsactiviteiten op mensen en de leefomgeving, en om de strategieën te tonen die het bedrijf inzet om duurzaam en maatschappelijk verantwoord te ondernemen (MVO).

De nieuwe Europese richtlijn CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) verplicht de grootste bedrijven vanaf 2024 te starten met duurzaamheidsverslaggeving. Stelselmatig wordt de verplichting uitgebreid naar kleinere bedrijven. Het volgende overzicht geeft weer welke bedrijven vanaf wanneer moeten rapporteren.

• Beursgenoteerde bedrijven en financiële instellingen met meer dan 500 werknemers rapporteren in 2025 over het jaar 2024
• Andere grote ondernemingen die minstens 2 van de 3 criteria overschrijden, rapporteren in 2026 over het jaar 2025
  • 250 werknemers
  • €25 miljoen balanstotaal
  • €50 miljoen netto-omzet
• Beursgenoteerde KMO’s rapporteren in 2027 over het jaar 2026

Let wel op: zelfs niet-rapporteringsplichtige ondernemingen kunnen toch verplichtingen hebben. Partners die wel onder de richtlijn vallen, kunnen namelijk eisen stellen en je opleggen wel een duurzaamheidsrapport op te stellen. Als leverancier aan een groot bedrijf bijvoorbeeld, moet je voldoende en juiste gegevens kunnen aanreiken. Ook kleine ondernemingen houden hier dus best rekening mee.

Duurzaamheidsrapportage kan aanvoelen als de zoveelste verplichting, maar het kan je onderneming ook wat opleveren. Een degelijk opgesteld verslag biedt namelijk verschillende voordelen, waaronder:

• Verhoogde transparantie en vertrouwen bij klanten, investeerders en andere stakeholders.
• Betere toegang tot kapitaal door investeerders die op zoek zijn naar bedrijven met sterke ESG-prestaties.
• Risicobeheer door inzicht te krijgen in de impact van milieukwesties en sociale uitdagingen op de bedrijfsvoering.
• Verbeterde reputatie en concurrentievoordeel door te laten zien dat de organisatie duurzaamheid serieus neemt.
• Het stimuleren van operationele efficiëntie en kostenbesparingen door duurzaamheid te integreren in bedrijfsprocessen.

De noodzakelijke inhoud om te voldoen aan de CSRD staat omschreven in de ESRS-standaarden. Naast algemene informatie, moet een  duurzaamheidsrapport specifieke informatie bevatten over de thema’s milieu-impact, sociale verantwoordelijkheid, en governancepraktijken van een organisatie. Die thema’s worden verder onderverdeeld in subthema’s:

• Milieuaspecten: energieverbruik, CO₂-uitstoot, afvalbeheer, en watergebruik.
• Sociale verantwoordelijkheid: arbeidsomstandigheden, diversiteit en inclusie, betrokkenheid van de gemeenschap, en mensenrechten.
• Governance: bedrijfsethiek, transparantie, bestuurssamenstelling, en naleving van regelgeving.

Bij het opstellen van een duurzaamheidsrapport kun je de volgende stappen volgen:

• Beoordeel je impact: start met een materialiteitsanalyse om de belangrijkste duurzaamheidsthema’s te identificeren die relevant zijn voor je organisatie en stakeholders. Voer hierbij zeker een stakeholder-enquête uit en analyseer de risico’s en kansen intern.
• Verzamel data: verzamel gegevens over de milieuprestaties, sociale impact en governancepraktijken van je bedrijf.
• Stel doelen: definieer duidelijke duurzaamheidsdoelen en geef aan welke stappen je onderneming neemt om deze te bereiken.

Een duurzaamheidsrapport en een ESG-rapport richten zich beide op milieu, sociale en governance-kwesties, maar het verschil ligt in de nadruk.

• Duurzaamheidsrapporten zijn breder en richten zich vaak ook op de maatschappelijke impact en ethische verantwoordelijkheid van de organisatie, naast de traditionele financiële resultaten.
• ESG-rapporten zijn specifieker gericht op meetbare prestatie-indicatoren voor milieu, sociale verantwoordelijkheid, en governance, en worden vaak gebruikt door investeerders om het risico en de waarde van een organisatie te beoordelen.

Een materialiteitsanalyse is het proces waarin een organisatie de duurzaamheidsonderwerpen identificeert die het meest relevant zijn voor haar bedrijfsvoering en haar stakeholders. Dit helpt bedrijven om hun rapportage te richten op de gebieden waar ze de meeste impact hebben, zoals CO₂-uitstoot, arbeidsomstandigheden, of energieverbruik. Door deze analyse weten ondernemingen welke onderwerpen prioriteit moeten krijgen in hun strategie rond duurzaamheid en rapportage.

Er zijn verschillende internationale standaarden en kaders die bedrijven kunnen gebruiken voor hun duurzaamheidsrapportage. De meest voorkomende zijn:

• Global Reporting Initiative (GRI): een veelgebruikte standaard die organisaties helpt om hun invloed op de economie, het milieu, en de samenleving te rapporteren.
• Sustainability Accounting Standards Board (SASB): richt zich op financiële materialiteit en biedt sector-specifieke richtlijnen voor duurzaamheidsprestaties.
• Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD): richt zich specifiek op de financiële impact van klimaatverandering.
• UN Sustainable Development Goals (SDG’s): worden vaak gebruikt als referentie voor het afstemmen van duurzaamheidsprestaties op wereldwijde doelstellingen.
• Science Based Targets initiative (SBTi): bedrijven die zich aansluiten bij SBTi zetten zich in om hun uitstoot van broeikasgassen te verminderen op een wetenschappelijk onderbouwde manier. De doelstellingen die worden gebruikt, zijn gebaseerd op het Akkoord van Parijs en ligt dus in lijn met het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5°C.

Het meten van duurzaamheidsprestaties kan via verschillende key performance indicators (KPI’s) die betrekking hebben op milieu, sociale en governance-kwesties. . Die indicatoren moeten vergelijkbaar zijn en worden best opgesteld met een mogelijke groei van het bedrijf in het achterhoofd. Zo kan de totale CO₂-uitstoot van een onderneming jaar na jaar stijgen, terwijl het eigenlijk relatief, bijvoorbeeld per geproduceerde eenheid, daalt. Voorbeelden zijn:

• CO₂-uitstoot per geproduceerd goed of geleverde dienst (milieu).
• Aantal opleidingsuren per werknemer (sociaal).
• Aantal arbeidsongevallen per voltijds equivalent per jaar (sociaal)
• Aantal nalevingsincidenten of boetes voor regelgevingsovertredingen (governance).
• Gemiddelde score bij klanttevredenheidsenquête (algemeen)

Een duurzaamheidsrapport wordt jaarlijks gepubliceerd, samen met het financiële jaarverslag van een bedrijf. Dit zorgt voor een regelmatige update van de voortgang van de duurzaamheidsdoelstellingen en geeft externe belanghebbenden een actueel beeld van de prestaties van de organisatie op het gebied van milieu, sociale verantwoordelijkheid en governance.